Merhabalar
DİRENÇ VE BAĞLI OLDUĞU FAKTÖRLER
A)Direnç:
Doğal veya yapay maddelerin kendi üzerlerinden geçmekte olan elektrik enerjisinin geçişi sırasında ortaya koydukları KARŞI koyma gücüne DİRENÇ denir.
- Birim olarak Ohm kullanılır. Omega (Ω) işareti ile gösterilmektedir.
- Direnç R harfi ile gösterilir.
- Ölçümü ohm metre yada direnç ölçer ile yapılmaktadır.
- Bütün maddeler elektrik geçişine karşı direnç gösterme eğilimindedir.
- Maddeler kendilerini oluşturan maddelerin özelliklerine göre elektrik iletiminde ve direncinde farklılıklar göstermektedirler.
- Elektirik enerjisini en iyi ileten maddeler ilektenlerdir. İletken olsalar dahi bu maddelerinde dirençleri vardır. Fakat dirençlerinin oranı küçüktür.
- En iyi iletkenler altın ve gümüştür pahalı oldukları için pek kullanılmaz
- Bakır ve alüminyum iletken olarak daha sonra gelseler de ucuz oldukları için daha fazla kullanılmaktadır.
- Yalıtkan maddelerin direnci büyüktür. Elektrik enerjisini iletmezler. Cam,plastik dirençleri çok yüksek olduğundan elektriği iletmezler ya da çok az iletir. Bazı özel durumlarda yüksek elektrik enerjisinin bulunduğu anlarda iletken hale gelebilmektedirler.
- Elektrik enerjisi iletken tele geldiği zaman teldeki ELEKTRONLAR artarken, teli oluşturan atomlara çarpmaya başlar. Teldeki ATOMLAR elektirikle gelen ELEKTRON’ın geçişini zorlaştırır ve bundan dolayı DİRENÇ oluşur. Direnç akımın geçişini zorlaştırırken ISINIR.
B)Direncin İletkenin Uzunluk, Kalınlık (Kesit) ve Cinsine Bağlılığı:
- İletken olan maddenin direnci iletken maddenin UZUNLUĞUNA,KALINLIĞINA(KESİTİ) ve CİNSİNE bağlıdır.
1.Madde özellikleri aynı olan ve eşit kalınlıktaki iki iletken telin uzunlukları farklı ise dirençleri de farklıdır.
- İletken telin uzunluğu Direnç ile doğru orantılıdır.
- İletken tel uzunsa direnç fazla olur , tel kısa ise direnç az olur.
- Uzun telde atomlar daha fazla olduğu için elektronlara karşı dirençleri kuvvetli olur. Kısa olan telin atam sayısı az olduğu için elektronlara karşı dirençleri düşük olur.
2-Yapıldıkları madde özellikleri aynı olan ve eşit uzunluktaki iki iletken telin kalınlıkları farklı ise dirençleri de farklıdır.
-İletken telin kalınlığı ile DİRENÇ arasına ters orantı vardır.
-Telin kalınlığı arttıkça DİRENÇ AZALIR. Kalın telden Elektronlar daha kolay geçer.
-Telin kalınlığı azaldıkça DİRENÇ ARTAR. İnce telden elektronlar zor geçer
3-Uzunlukları ve kalınlıkları aynı olan iki iletken tel farklı cins maddelerden yapılmış ise dirençleri de farklı olur.
- Demir telin direnci bakır telin direncinden büyüktür.
- Nikel-Krom telin direnci demir telin ve bakır telin direncinden büyüktür.
- Maddelerin kendine özgü dirençleri vardır. Buna ÖZ DİRENÇ denir.
- Öz direnç büyükse iletken telin direnci büyük olur.
- Öz direnç arttıkça direnç artar.
- Öz direnç küçük ise iletken telin direnci küçük olur.
- Öz direnç küçüldükçe direnç azalır.
- Direnç, iletken olan telin öz direnci ile doğru orantılıdır.
4-İletken telin direnci sıcaklığı ile doğru orantılıdır.
- Sıcaklık arttıkça direnç artar.
- Sıcaklık azaldıkça direnç azalır. (Bazı maddelerde bu değişiklik gösterebilmektedir.)
Başarılar dilerim.